Yaşlılarda Ruh Sağlığını Etkı̇leyen Faktörler: Yalnız Yaşamak

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.16859482%20

Anahtar Kelimeler:

yaşlı, yaşlanma, ruh sağlığı, yalnız yaşamak

Özet

Yaşlılıkta yalnızlık, ihmal, istismar, sömürü, şiddet, ekonomik sorunlar ve sağlık sorunları gibi birçok engel ortaya çıkabilir. Bağımsız olarak yaşayan ve kendilerine bakabilen bireyler, yaşlandıkça ve bakıma bağımlı hale geldikçe ihmal ve istismara karşı daha savunmasız hale gelebilirler. Bu durum onlar için çeşitli fiziksel, psikolojik, sosyal ve ekonomik sorunlara yol açabilir. Bir eşin ölümü iş kaybı veya sosyal statü kaybı gibi kayıplar, endişe, umutsuzluk, kötümserlik, yalnızlık, izolasyon ve sosyal etkileşimlerde azalma gibi durumlara sebep olabilir. Zihinsel sağlığı etkileyen bir başka faktör olan yalnızlık, özellikle sosyal izolasyonu gösterdiği için yaşlı yetişkinlerde önemli bir konudur. Yalnız yaşayan yaşlı bireylerin yaşam uygulamalarını incelemenin yanı sıra hem toplumsal hem de bireysel bir bakış açısından bu bireylere verilen genel destekler de ele alınmalıdır.

Referanslar

Ağar, A. (2020). Yaşlılarda ortaya çıkan psikolojik değişiklikler. Geriatrik Bilimler Dergisi, 3(2):75-80.

Akbay, R. (1998). Kadının kırsal kesimdeki rolü. Tarım ve Köy Dergisi, (123):24-26

Aközer, M., Nuhrat, C. & Say, Ş. (2011). Türkiye'de yaşlılık dönemine ilişkin beklentiler araştırması. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 27(27).

Alexopoulos G.S. (2000). Mood disorders. Comprehensive Textbook of Psychiatry, 7. Baskı, BJ Saddoock, VA Saddock (Ed), Philadelphia, Lippincott Williams and Wilkins, 3060–3067.

Arslan, Ş. & Gökçe-Kutsal, Y. (1999). Yaşlılarda özürlülüğün değerlendirimine yönelik çok merkezli epidemiyolojik çalışma. Geriatri 2: 103-114.

Arun, Ö. & Arun Karademir, B. (2011). Türkiye’de yaşlı kadının en büyük sorunu: Dulluk. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(4):1515 -1527

Aslan, D. & Ertem, M. (2012). Yaşlı sağlığı: sorunlar ve çözümler. İstanbul: Palme.

Aslan, M. & Hocaoğlu, Ç. (2014). Yaşlılarda intihar davranışı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 6(3):294-309.

Aslan, M. & Hocaoğlu, Ç. (2017). Yaşlanma ve yaşlanma dönemiyle ilişkili psikiyatrik sorunlar. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(1):53-62.

Beğer, T. & Yavuzer, H. (2012). Yaşlılık ve yaşlılık epidemiyolojisi. Klinik Gelişim Dergisi, 25(3):1-3.

Bilge, A., Elbay, G., Cürgül, M., Koru, T. & Şahin, S. (2017). Huzurevinde yaşayan yaşlıların bedensel ve ruhsal sağlık durumları ile beslenme durumları arasındaki ilişki. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(1):40-45.

Boissonnault, P. (2008). Look out! Here come the boomers: Ageism and the apocalyptic demographic. Transformative Dialogues: Teaching & Learning Journal, 1(3):1-9.

Bozkurt, N. (2003). Depresyonda bilişsel-davranışçı yaklaşımlar: Beck’in bilişsel modeli. Ege Eğitim Dergisi. 3(2):59-64.

Bytheway, B., Ward, R., Holland, C. ve Peace, S. (2007). Too old: Older people’s accounts of discrimination, exclusion and rejection. 1-96 (A report from the research on age discrimination project (ROAD) to help the aged, Faculty of Health and Social Care, The Open University, London).

Canatan, A. (2008). Toplumsal değerler ve yaşlılar. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 1(1):62-71.

Covinsky, K.E., Palmer, R.M., Fortinsky, R.H., Counsell, S.R., Steward, A.L., Kresevic, D., Burant & C.J. Landefeld, S. (2003). Loss of independence in activities of daily living in older adults hospitalized with medical illnesses: Increased vulnerability with age. American Geriatrics Society, 51(4):451-458.

Çavuş, F. Ö. (2013). Yaşlılara yönelik evde bakım hizmetlerinin değerlendirilmesi.

[Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.

Çetin, A. (2008). Yaşlılarda sosyotropi - otonomi kişilik özellikleri ile depresyon. [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.

Çivi, S. & Tanrıkulu, M.Z. (2000). Yaşlılarda bağımlılık ve fiziksel yetersizlik düzeyleri ile kronik hastalıkların prevalansını saptamaya yönelik epidemiyolojik çalışma. Türk Geriatri Dergisi, 3(3):85-90.

Çoban, A.İ. (2005). Yalnız yaşayan yaşlılara ilişkin aile politikaları. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 8(8).

Dağcı, A. (2020). Huzurevi yaşlılarında sevgi: manevi başa çıkma bağlamında bir araştırma. Türk Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Dergisi, 2:9-28.

Görgün Baran, A., Kalınkara, V., Aral, N., Akın, G., Baran, G. & Özkan, Y. (2007). Farklı sosyo ekonomik düzeydeki yaşlıların gündelik yaşamdan tatmin olma düzeyleri: Ankara kentsel kesim örneği, Türk Geriatri Dergisi, 10(1):10-18.

Görgün Baran, A. (2008). Yaşlılıkta sosyalizasyon ve yaşam kalitesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 1(2):86-97.

Güler, G., Güler, N., Kocataş, S. & Akgül, N. (2009). Yaşlıların sağlık bakım gereksinimleri. Cumhuriyet Tıp Dergisi. 31:367-373.

İçli, G. (2010). Yaşlılar ve yaşlılığın değerlendirilmesi: Denizli ili üzerine niteliksel bir arastırma. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 3(1-2):1-13.

İçli, T. (2002). Yalnız yaşamak. YG. Kutsal (Ed.), Geriatri. Hacettepe Üniversitesi Geriatrik Bilimler Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayını.

Kalınkara, V. (2011). Temel gerontoloji: Yaşlılık bilimi. Ankara: Nobel Akademik.

Kalınkara, V. & Sarı, İ. (2019). Yaşlılarda sosyal ağ kullanımı ve yalnızlık ilişkisinin belirlenmesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 12(1):8-19.

Keskinoğlu, P., Pıçakçıefe, M., Giray, H., Bilgiç, N., Uçku, R. & Tunca, Z. (2006). Yaşlılarda depresif belirtiler ve risk etmenleri. Genel Tıp Dergisi, 16(1):21-6.

Kutsal, Y. (2003). Yaşlanan insan ve yaşlanan toplum. Hacettepe Toplum Hekimliği Bülteni. 3(4):1-6.

Lök, N. ve Lök, S. (2016). Yaşlıların fiziksel aktivite düzeyleri ile bilişsel durumları arasındaki ilişki. In Yeni Symposium 54(2).

Muammer, A. K. & Közleme, O. (2017). Yaşlı yoksulluğu. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2):197-208.

Müftüler, H.G. (2018). Modern toplumda yaş ve yaşlı ayrımcılığı. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 2(2):181-214.

Narin, B. (2019). Türkiye’de yaşlı politikaları ve yaşlı ihmal ve istismarına yönelik uygulamalar [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.

North, M. S. & Fiske, S. T. (2013). Subtyping ageism: Policy issues in succession and consumption. Social Issues and Policy Review, 2013, 7(1), 36-57.

Onur, B. (2011). Gelişim psikolojisi: Yetişkinlik, yaşlılık, Ölüm. 9. Baskı, Ankara: İmge.

Onur, B. (2000). Gelişim Psikolojisi. Yetişkinlik, Yaşlılık, Ölüm. 5.Baskı. Ankara: İmge.

Ökten, Ş. (2009). Toplumsal cinsiyet ve iktidar: Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin toplumsal cinsiyet düzeni. Uluslararası Sosyal Araştırmaları Dergisi, 2(8):302-312.

Özden, D., Kelleci, M. & Güler, N. (2010). Yaşlı bireylerin ruh sağlığının şiddete maruz kalma ve bazı özellikler açısından incelenmesi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 12(3):5-13.

Reyhan, F., Özerdoğan, N. & Arık, E. (2018). İhmal edilen bir konu: Yaşlılıkta cinsellik. Sağlık Bilimleri Dergisi, 27(1):76-79.

Sever, Ö. & Basıbüyük, G.Ö. (2009). Yaslı dul kadınlık. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 2(2):1-145.

Şeker, A. & Kurt, G. (2018). Bir sosyal politika alanı olarak yaşlılık ve sosyal hizmet uygulamaları. Nüfusbilim Dergisi, 40:7-30.

Şişman, F.N. & Kutlu, Y. (2016). Yaşlılarda uyum güçlüğünü değerlendirme ölçeği’nin (YUGDÖ) geliştirilmesi ve psikometrik özellikleri. Journal of Psychiatric Nursing, 7(1):25-33.

Tamam, L. & Öner, S. (2001). Yaşlılık çağı depresyonları. Demans Dergisi, 1(2):50-60.

Tel, H., Koç, M. & Aydın, H.T. (2020). Evde yaşayan yaşlılarda yalnızlık, yaşam doyumu ve ölüm kaygısının belirlenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 1-10.

Tews, H.P. (1999). Von der Pyramide zum Pilz. Demographische Veränderungen in der Gesellschaft. In: Niederfranke, A./Naegele, G./Frahm, E. (Hrsg.): Funkkolleg Altern 2, Lebenslagen und Lebenswelten, soziale Sicherung und Altenpolitik. Wiesbaden, 137–186.

Tufan, İ. (2003). Modernleşen Türkiye’de yaşlılık ve yaşlanmak. Anahtar Kitaplar

Tufan, İ. (2014). Yaşlılar ve Yaşlananların Sorunları. http://www.aljazeera.com.tr/gorus/yaslilar-ve-yaslananlarin-sorunlari. Erişim Tarihi: 10.10.2024

TurkStat, (2005a). Life Satisfaction Survey, 2005. Ankara: Turkish Statistical Institute.

TurkStat, (2005b). Household Budget Survey, 2005. Ankara: Turkish Statistical Institute.

Uysal, M.T. (2020). Yaşlı bireylerin sosyalleşmesinde dijital teknolojinin rolü: dijital yaşlılar üzerine bir çalışma. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (50):43-59.

Vefikuluçay, A.G.D., Zeyneloğlu, A.G.S., Eroğlu, K. & Taşkın, L. (2007). Kafkas üniversitesi son sınıf öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin bakış açıları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 14(2):026-038.

Yanardağ, M.Z. & Şahin, D.S. (2019). Yaşlı bireylerde sürekli kaygı ve sürekli depresyon üzerine bir inceleme. Toplum ve Sosyal Hizmet, 30(1):37-55.

Yerli, G. (2017). Yaşlılık dönemi özellikleri ve yaşlılara yönelik sosyal hizmetler. Journal of International Social Research, 10(52).

Yıldırım, F., Büyükkayacı Duman, N. & Keskin, M. (2019). Yaşlı kadınlarda ruh sağlığı sorunlarına güncel bakış. N. Büyükkayacı Duman (Ed.), Yaşlılık ve Kadın Sağlığı. (1, 58-61) içinde. Türkiye Klinikleri.

Yıldız, M. (2012). Bağlanma kuramı açısından yaşlılık dönemine genel bir bakış. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 36(1):1-30.

Yayınlanmış

2025-09-01

Nasıl Atıf Yapılır

Bozaran, N. gül. (2025). Yaşlılarda Ruh Sağlığını Etkı̇leyen Faktörler: Yalnız Yaşamak. Advances in Chronic Diseases, 2(2), 104–115. https://doi.org/10.5281/zenodo.16859482